Küresel borç 8 yıl aradan sonra ilk kez düştü! Türkiye’de durum nasıl?

Küresel borçlar geçen yıl, 2015’ten bu yana ilk kez yıllık bazda azalarak 299 trilyon dolara geriledi. Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), “Küresel Borç Monitörü” raporunu yayımladı.

Rapora göre, küresel borç tutarı, geçen yılın sonu itibarıyla 2021’e kıyasla 4 trilyon dolar azalışla 299 dolara trilyon dolara geriledi. Bu düşüş, 2015’ten bu yana kaydedilen ilk yıllık bazda azalış olarak dikkati çekti.

Finansal şirketlere ait borçlar 68,1 trilyon dolar oldu

Borcun dağılımına bakıldığında, hanehalkına ait borçlar 2022 sonu itibarıyla 57 trilyon dolar, finansal olmayan şirketlere ait borçlar 89,7 trilyon dolar, kamuya ait borçlar 84,1 trilyon dolar ve banka gibi finansal şirketlere ait borçlar 68,1 trilyon dolar oldu.

Geçen yıl borçlanma maliyetleri yükselirken, gelişmekte olan piyasalardaki borç, artış eğilimini sürdürerek 98,2 trilyon dolarlık rekor seviyeye ulaştı. Rusya, Singapur, Hindistan, Meksika ve Vietnam, ödenmemiş borçlarında en yüksek artışları gördü. Gelişmiş ekonomilerin toplam borcu ise 2022’de 200,8 trilyon dolar olarak hesaplandı.

Küresel borç tutarı, 2021’de Çin’in borçlarındaki “keskin” artışın etkisiyle 10 trilyon dolardan fazla artarak 303 trilyon dolarla tüm zamanların en yüksek değerini almıştı.

Küresel borcun GSYH’ye oranında düşüş devam etti

Güçlü ekonomik aktivite ve yüksek enflasyonun etkisiyle, küresel borcun GSYH’ye oranı 2022’de 12 puanın üzerinde azalışla yüzde 338’e gerilemesine rağmen salgın öncesi seviyelerin üzerinde kaldı.

Toplam GSYH’ye oranları dikkate alındığında, geçen yıl hanehalkına ait borçlar yüzde 64,6’dan yüzde 63’e, finansal olmayan şirketlere ait borçlar yüzde 98,1’den yüzde 97’ye, kamuya ait borçlar yüzde 103,2’den yüzde 97’ye ve finansal şirketlere ait borçlar da yüzde 83,7’den yüzde 80,3’e indi.

20 puanın üzerinde azalarak yüzde 390’a geriledi

En keskin düşüşler Norveç ve İngiltere’nin başını çektiği Avrupa ülkelerinde yaşanırken, gelişmekte olan birçok piyasada geçen yıl borç oranlarında hafif düşüşler görüldü.

Gelişmekte olan piyasaların toplam borç oranı geçen yıl 2 puan artışla yüzde 250’ye ulaşırken, artışta büyük ölçüde Singapur ve Çin’in etkisi oldu. Gelişmiş ekonomilerin borç oranı ise 20 puanın üzerinde azalarak yüzde 390’a geriledi.

Türkiye’deki borçların durumu

Küresel borcun ülkelerin GSYH’sine oranı 2020’de yüzde 360’ın üzerine çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesini görmüş, 2021’de ise yüzde 351’e düşmüştü.

Türkiye’de ise borçların GSYH’ye oranları dikkate alındığında, geçen yılın son çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla hanehalkına ait borçlar yüzde 15,2’den yüzde 11,9’a, finansal olmayan şirketlere ait borçlar yüzde 74,3’ten yüzde 58,1’e, kamuya ait borçlar yüzde 43’ten yüzde 35,5’e, banka gibi finansal şirketlere ait borçlar da yüzde 30,9’dan yüzde 20’ye indi.