Yaralar hızlıca sarılmalı: %30’luk göç sanayiyi vurur, önlenmeli

Özlem ERMİŞ BEYHAN

Deprem bölgesinde Türkiye’yi yasa boğan kayıpların acısı yaşanırken sanayiciler bir yandan seferberlikle bölgenin yaralarını sarmaya çalışıyor, bir yandan da üretimin devamlılığını sağlayacak çözümlere ulaşabilmek için çabalıyor. Bölge sanayicisi başlayan göç gerçeğinin farkında; kısa vadede depremden zarar görmemiş ama işgücü bulamadığı için üretimin yapılmadığı boş fabrikalarla karşı karşıya kalınabileceğini öngörüyor. Bölgeden göçün yüzde 30’ları bulabileceğini belirten işdünyası çözüm için kalıcı konutların en üst kalite ve sağlamlıkta olacağına ve büyük hızla tamamlanacağına dair inancın bölge insanına verilmesinin öneminin altını çizdi.

Her şeyi iyi yaparsak

Sektörün önünde önemli bir sınav var. TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektörü Meclis Başkanı Şeref Fayat, deprem bölgesinden işgücü göçünün önüne geçilmesi için acil harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı. Fayat, bölgede tekstil ve hazır giyimin Türkiye üretimindeki payının yüzde 25’leri bulduğunun altını çizdi ve ekledi; “Her şeyi çok iyi yaparsak, toparlanma sonbaharı bulur.”

Her 10 kişiden 3’ü

Şeref Fayat, bölgede kalıcı konut yapımının çok doğru ve hızlı şekilde yapılacağına dair bölge insanına umut vermek gerektiğini vurgulayarak geçmişte bu büyüklükteki afetlerde yüzde 25-30’ları bulan bir göç gözlendiğini söyledi. Bu gerçekleşirse bölgedeki 10 kişiden 3’ünün göç etmesi söz konusu olacak. Bu durumda fabrikaların çalışan bulamayacağı sıkıntılı bir süreç yaşanacağını anlatan Fayat şu bilgileri verdi: “Çok acil oradaki işgücünü yerinde tutacak önlemler alınmalı. Oradaki üretimin zaten barınma sorunu yaşanan, yaşam maliyetlerinin çok yüksek olduğu bölgelere taşınması sıkıntı yaratır. Bizim çok acil o bölgedeki insanımızın orada kalıcı tutmakla ilgili çalışmamız gerek. Çok acil tüm Türkiye olarak orada kalıcı evleri çok daha kaliteli, çok daha sağlam, hızlı şekilde yapacağımızı onlara hissettirmemiz lazım. O bölge sanayisini insanlar göçüyor diye oradan taşıyamazsınız. Oradaki sanayide yapısal bir sıkıntı yok. Ne tekstilde ne hazır giyimde, maddi bir sıkıntı yok ama maddi manevi çalışanlarımız büyük hasar aldılar. Onların yanında olduğumuzu hissettirmemiz gerekiyor.”

İşgücü sorunu büyük

Deprem bölgesindeki fabrikasında çalışan işçileri için seferber olan Türkiye Tekstil Terbiye Sanayicileri Derneği (TTTSD) Başkanı Vehbi Canpolat da bölgede ciddi bir işgücü sorunu başladığını anlattı: “Bugün bu bölgede ‘hiçbir zararım yok’ diyen bile 2-3 aydan önce toparlanamaz. Depremde bina yıkılmamış olsa bile sarsıntıdan makineler birbirine girmiş durumda. İplik makineleri örneğin, bu makinelerin tekrar ince ayarlarının yapılıp çalışır hale getirilmesi bir süre alacak. Binalarda hafif hasarların tamiri gerekiyor. Dolayısıyla bu uzun bir süreç. Bu bölge tekstilin ana hammaddesini üreten bir bölge. Psikolojiler bozuldu. Canını kurtaran da göç etmek istiyor; büyük bir göç dalgası var. İşgücü ile ilgili ciddi bir sorun var. 6 ila 8 ay alacak işgücünün tam anlamıyla geri dönebilmesi. Yeni bir hayat kurmak da zor, bırakıp gitmek de… İşçisi olmayan fabrikalarla karşı karşıya kalabiliriz.”

Stoklar 1 aya bitecek hammadde krizi kapıda

Depremin vurduğu iller tekstilin ana hammaddelerini üretiyor ve sektörde bir hammadde krizinin ayak sesleri duyuluyor. Tekstil ve hazır giyim sektörü açısından 10 ilde hammadde tesislerinin üretime başlaması kritik. Ancak büyük sorunlar var. TTTSD Başkanı olan Vehbi Canpolat’ın da bölgede bir fabrikası var. Canpolat, “Bölgede seferberlik başlattık. Çalışanlarımızın konteyner evlere geçişi için tüm hızımızla çalışıyoruz. Bölgede büyük acılar, can kaybının yanı sıra ciddi bir iş kaybı söz konusu” dedi. Canpolat bölgedeki durumu sektörün yaşadıklarını da ortaya koyarak şu sözlerle anlattı: “Tekstil sektörü bunu ilk 1 ay hissetmeyebilir, özellikle iplikte yeterli stok var üreticide ama Mart sonundan itibaren kumaş ve iplikte bir hammadde krizi yaşanır.”

Kısa çalışma ödeneği bir an önce hayata geçmeli

– Önce konteyner, aynı paralelde çok hızlı şekilde kaliteli ve sağlam kalıcı konut sağlanmalı.

– Depremin vurduğu illerde üretim maliyetlerine destek gerekiyor.

– İş dünyası bölgedeki işçi maliyetlerinde bölgeye özel 6 aylık-1 yıllık destek talep ediyor.

– Doğal gaz ve elektrik ücretlerinde kısa süreli de olsa indirim bekleniyor.

– Ayrıca imalat sektörüne özel kredileri devam eden işletmeler için faiz desteği isteniyor.

– Gıda, konteyner, çadır, çocuk bezi gibi ihtiyaçların bölgedeki tesislerden alınması gerektiği vurgulanıyor.

– Kısa çalışma ödeneği bir an önce çıkmalı ve uygulama hızla başlamalı.

– Çalışanların öncelikle psikolojik desteğe ihtiyaçları var. Bu konuda çalışmalar yapılmalı.