2022 enflasyonu %64.27

Naki BAKIR

Yıllık enflasyon, Aralık ayında önceki aya göre yaklaşık 20 puanlık düşüşle 2022’yi yüzde 64,27 ile kapadı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Aralık ayı fiyat gelişmelerini açıkladı. Buna göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Aralık 2022’de aylık bazda yüzde 1,18 ile 2022’nin en düşük artışını kaydetti. Önceki yılın aynı ayında yüzde 13,58 olan aylık artışın geçen yıl Aralık ayında bu düzeyde kalmasının baz etkisiyle yıllık enflasyon oranında sert bir düşüş yaşandı. Kasım sonu itibariyle yüzde 84,39 olan yıllık TÜFE artış oranı, 20,12 puan birden düşerek Aralık sonunda yüzde 64,27’ye indi.

Böylece aylar itibariyle yıllık tüketici enflasyonu son 9 ayın en düşük düzeyine inmiş oldu. 2022’nin Ocak sonunda yüzde 48,69 olan yıllık enflasyon, izleyen dönemde maliyet yönlü etkilerle yükselerek Mart’ta yüzde 61,14, Haziran’da yüzde 78,62 olmuş, Ekim’de yüzde 85,51’e kadar yükseldikten sonra Kasım sonunda yüzde 84,39’a gerilemişti. TÜFE’de 12 aylık ortalamalara göre 2022 yılı artış oranı ise yüzde 72,31 olarak gerçekleşti.

Üretici fiyatlarında negatif seyir

Yıla çift haneli aylık artışlarla başlayan üretici fiyatları ise Aralık ayında geriledi. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) önceki aya göre yüzde 0,24 azalış gösterdi. Önceki yılın aynı ayında endeks yüzde 19,08 artış göstermişti. Böylece Yİ-ÜFE’de Kasım sonu itibariyle yüzde 98,20 olan yıllık artış oranı, Aralık’ta yüzde 97,72 düzeyine geriledi. Yİ-ÜFE’de on iki aylık ortalamalara göre yıllık artış ise yüzde 128,47 oldu.

TÜFE’de ana harcama grupları

Aralık ayında, TÜFE’de kapsanan 144 temel başlıktan (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COICOP 5’li Düzey), 24’ünün endeksinde düşüş, 111 temel başlığın endeksinde ise artış yaşanırken, 9 temel başlığın endeksinde değişim olmadı.

Ana harcama grupları itibarıyla aralıkta bir önceki aya göre azalanlar yüzde 4,14 ile ulaştırma, yüzde 1,34 ile giyim ve ayakkabı olurken, en az artış gösteren ise yüzde 0,07 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Aralıkta artışın yüksek olduğu ana gruplar sırasıyla yüzde 5,91 ile sağlık, yüzde 4,56 ev eşyası, yüzde 2,84 ile konut olarak belirlendi.

TÜFE’de yıllık bazda en yüksek artışla yüzde 79,83 ile konut, yüzde 77,87 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 73,02 ile ev eşyasında yaşandı. Yıllık bazda en az artış yüzde 25,87 ile giyim ve ayakkabı ana grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 32,58 haberleşme, yüzde 37,27 ile eğitim oldu.

Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri

Mevsimlik ürünler hariç TÜFE’de aylık yüzde 1,54, son bir yılda yüzde 66,29 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 74,95 fiyat artışı yaşandı.

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’deki değişim ise 2022 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 1,94, yıllık bazda yüzde 57,68 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 62,93 olarak gerçekleşti.

Üretici fiyatlarında sektörlere göre artış

Sanayinin dört sektörünün Aralık ayında önceki aya göre artışları madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 1,94, imalatta yüzde 2,29, su temininde yüzde 9,44 olurken, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında ise yüzde 11,78 gerileme yaşandı.

Yıllık bazda artışlar ise madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 122,92, imalatta yüzde 78,66, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 284,99, su temininde yüzde 130,34 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının aylık değişimlerine bakıldığında, ara malında yüzde 1,66, dayanıklı tüketim malında yüzde 3,20, dayanıksız tüketim malında yüzde 4,56, sermaye malında yüzde 2,36 artış gerçekleşirken enerjide yüzde 10,63 azalış görüldü. Bu grupların yıllık değişimleri incelendiğinde, ara malında yüzde 70,91, dayanıklı tüketim malında yüzde 78,57, dayanıksız tüketim malında yüzde 101,63, enerjide yüzde 224,67 ve sermaye malında yüzde 65,16 yükseliş oldu.

Aylık Yİ-ÜFE’ye göre 3 alt sektör daha düşük, 26 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi. Aylık en yüksek azalış yüzde 12,49 ile kok ve rafine petrol ürünleri, yüzde 11,78 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme, yüzde 2,88 ile ham petrol ve doğal gaz alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları yüzde 23,52, su ve suyun arıtılması ve dağıtılması yüzde 9,44, içecekler yüzde 7 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Yıllık Yİ-ÜFE’ye göre 20 alt sektör daha düşük, 9 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi. Yıllık en düşük artışlar yüzde 33,10 ile ana metaller, yüzde 49,70 ile metal cevherleri, yüzde 54,97 ile bilgisayarlar, elektronik ve optik ürünler alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme yüzde 284,99, diğer madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri yüzde 180,52, diğer metalik olmayan mineral ürünler yüzde 173,20 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Aralık’ta fiyatı en çok artan-azalan ürünler

Aralık ayının zam şampiyonu yüzde 79,26 ile konut sigortası oldu. Bunu yüzde 18,26 aylık artışla ilaçlar, yüzde 14,26 artışla sağlık sigortası, yüzde 10,42 ile şebeke suyu, yüzde 8,25’le kuzu eti izledi.

Aylık bazda en yüksek oranlı fiyat düşüşü ise yüzde 10,45’le kişisel ulaştırma araçlarının yakıt ve yağlarında gerçekleşti. Bunu yüzde 4,84 ucuzlama ile çocuk giyim, yüzde 3,58 fiyat düşüşü ile karayolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığı ücreti, yüzde 3,36 ile patates ve yumru bitkiler, yüzde 3,23’le taze meyveler izledi.

Revize hedef tuttu

2022 için yılın başında yüzde 9,8 olarak belirlenen TÜFE bazında enflasyon hedefi, yıl içindeki seyir dikkate alınarak Ekim ayında hazırlanan 2023-2025 Orta Vadeli Program’da yüzde 65 olarak revize edilmişti. Gerçekleşen yüzde 64,27’lik yıllık TÜFE artışı revize hedefin de altında çıktı. Ancak buna rağmen 2022 TÜFE oranı, ağır ekonomik kriz yılı olan 2001’den bu yana geçen 21 yılın en yüksek enflasyon düzeyini ifade ediyor.

Nebati: Enflasyonda belirgin düşüş trendine girdik

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Kasım 2022’den itibaren enflasyonda belirgin bir düşüş trendine girildiğini ve geçen yılın Orta Vadeli Program (OVP) hedefinin altında bir noktada kapatıldığını bildirdi. Aralık 2022’de aylık bazda tüketici fiyatlarında enflasyonun yüzde 1,18 olduğunu ve yıllık bazda 20,12 puan düşerek yüzde 64,27’ye gerilediğini belirten Nebati, “Kasım ayından itibaren enflasyonda belirgin bir düşüş trendine girdik ve 2022 yılını OVP hedefimizin altında bir noktada kapatıyoruz. Aynı dönemde, yurt içi üretici fiyat endeksinin (YİÜFE) de aylık bazda yüzde eksi 0,24 oranında gerçekleştiğini ve yıllık Yİ-ÜFE’nin 38,30 puan azalarak yüzde 97,72’ye gerilediğini görüyoruz” ifadelerini kullandı. Nebati, tüm dünyada zorlu koşullara sahne olan 2022 yılını, yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı önceleyen Türkiye Ekonomi Modeli (TEM) sayesinde başarıyla geride bıraktıklarına işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu: “Fiyat artışlarına yönelik aldığımız önlemler ve ücretlerde yapılan iyileştirmelerle vatandaşlarımızın alım güçlerini koruduk. TEM çerçevesinde enflasyona karşı uyguladığımız politikaların birikimli etkilerini önümüzdeki aylarda tüm vatandaşlarımız daha net hissedecekler. Sayın Cumhurbaşkanı’mızın liderliğinde ülkemizi ‘Türkiye Yüzyılı’na hazırlarken enflasyona karşı sürdürdüğümüz amansız mücadelemizde, işsizliğe ve küçülmeye yol açmayan politikaları uygulamaya devam edeceğiz.”