3 sektörün ihracat kaybı ‘deprem’i katladı

Fikret ÇENGEL

Türkiye şubat ayında 18,6 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 12 aylık dönemdeki ihracat ise 254,8 milyar dolar oldu. 11 ili etkileyen depremin etkisinin hissedildiği şubat ihracatı aralıksız 20 ay süren artışın da sonunu getirdi. 11 ili etkileyen illerde ihracat kaybı yaklaşık 500 milyon dolar. Buna karşın, sadece çelik, hazır giyim, demir ve demir dışı sektörlerinin şubat ayı ihracat kaybı 1.2 milyar dolar.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe yaptığı açıklamada, depremler nedeniyle şubat ayının tüm ülke için zorlu geçtiğini hatırlattı. İhracat ailesinin bir yandan depremzedelerin yaralarını sarmak için seferber olurken bir yandan da ticaretin durmaması için çalıştığını belirten Gültepe, şunları söyledi: “Genel Ticaret Sistemi (GTS) kayıtlarına göre şubat ayını 18,6 milyar dolar ihracatla tamamladık. Geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,4 eksideyiz.

Deprem bölgesindeki 11 ilimizin ihracatı yüzde 43 düşüşle 985 milyon dolara geriledi. Ocak-şubat dönemini kapsayan ilk iki aylık ihracatımız yüzde 1,5 artışla 38 milyar dolara yükselirken, son 12 aylık ihracatımız ise 254,8 milyar dolar oldu. Geçen ay ihracatımıza en yüksek katkıyı 2,6 milyar dolarla otomotiv sektörü verdi. İlk beşteki diğer sektörlerimiz 2,3 milyar dolarla kimya, 1,6 milyar dolarla hazır giyim, 1,3 milyar dolarla elektrik elektronik ve 1,1 milyar dolarla çelik şeklinde sıralandı.

Şubat ayında 18 ilimiz ihracatını artırdı. En çok ihracat yapan ilk beş ilimiz İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir ve Ankara oldu. Geçen ay bin 455 firmamız ihracat ailesine katıldı. Birim ihracat değerimiz ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 29,6 artışla 1,69 dolara yükseldi.” Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülkelerin Almanya, İtalya, ABD, Rusya ve İngiltere şeklinde sıralandığını bildiren Gültepe, Suudi Arabistan’a ihracatta toparlanmanın da devam ettiğinin altını çizdi.

Devlet 6 ay ikinci maaş verebilir

Mustafa Gültepe, deprem bölgedeki üretime yeniden dönüş süreci konusunda da şunları söyledi: “Depremden az etkilenen Adana ve Gaziantep gibi illerimizde üretim devam ediyor. Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya’da ise çarklar dönmeye başladı.

Bu illerimizde yer yer yüzde 30 kapasiteye ulaşıldı. Ancak barınma sorunu olduğu için insanlar göç etmek zorunda kalıyor. Dolayısıyla geçici barınma ihtiyacının bir an önce karşılanması büyük önem taşıyor. Organize sanayi bölgelerinin yakınında yer alacak barınma merkezleri için konutların sevkiyatına inşallah önümüzdeki haftadan itibaren başlayacağız.

Bu travmanın atlatılması ve çalışanlarımızın üretime katılması zaman alacak. Ramazan bayramından sonra kapasitenin yüzde 60’a çıkacağını öngörüyorum. Burada devlet ve özel sektör olarak depremzede yurttaşlarımızın bölgede kalmalarını ve yeniden işe dönüşlerini cazip hale getirecek adımları atmamız gerekiyor.

Bakanlıklarımız ve ilgili kurumlar bu konuda önemli düzenlemeler yaptı. Bütün bunların yanı sıra bölgedeki fabrikalarda işine dönen depremzedeye çalıştığı firmadan alacağı maaşa ilave olarak en az 6 ay süre ile bir maaş da devletimiz verebilir.

11 ilin ihracatı 1 milyar dolar seviyesinde

Yıllık ihracatı 20 milyar doları geçen deprem bölgesindeki 11 ilimiz yaşanan felakete rağmen 1 milyar dolar ihracat yaptı. Yaşanan yıkım, üretimin durması ve İskenderun Limanı’nda yaşanan yangına rağmen bölgedeki düşüş yüzde 34’te kaldı.

2022’de büyümenin yüzde 40’ı ihracattan

Mustafa Gültepe, depremin yaralarını sarmaya çalışırken Türkiye İstatistik Kurumunu’nun (TÜİK) açıkladığı 2022 büyüme rakamlarının kendileri için moral olduğunu söyledi. TÜİK’in verilerine göre, Türkiye ekonomisinin geçen yıl yüzde 5,6 büyüdüğünü hatırlatan Gültepe, “Büyümenin yaklaşık yüzde 40’ı mal ve hizmet ihracatının katkısından geldi.

Daha çok fuara katılıp, uzak yakın demeden tüm pazarlara daha çok ticaret heyetleri düzenleyeceğiz. Ülkemizde daha fazla alım heyetini ağırlayacağız” diye konuştu.Mustafa Gültepe, mart ayı itibarıyla sanayide kullanılan elektrik ve doğalgaz fiyatlarında yapılan indirimin de ihracatçının rekabet gücüne olumlu yansıyacağını sözlerine ekledi.

Tedarikte sorun yok

Depremin ihracata etkilerini de değerlendiren Mustafa Gültepe,yurt dışındaki müşterilerden çok güçlü iş birliği ve dayanışma mesajları aldıklarını bildirdi. Bölgede üretimin geçici olarak devre dışı kalmasına rağmen Türkiye’nin siparişleri karşılayabilecek kapasiteye sahip olduğunu vurgulayan Gültepe, “Rakibimiz olan bazı ülkelerin yaymaya çalıştıkları ‘Türkiye’de tedarik sorunu yaşanacak’ şeklindeki söylentilere itibar etmeyen birçok müşterimiz bizimle iş birliğini artırmak istiyor. Ben tüm ihracatçılarımız adına kendilerine teşekkür ediyorum” diye konuştu.

İhracatçı zararlarının tazmin edilmesini istiyor

6 Şubat’taki depremler sonrası İskenderun Limanı’ndaki yangında malları zarar gören bölge ihracatçıları, zararlarının karşılanmasını talep ediyor. Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Ahmet Fikret Kileci, mücbir sebep gerekçesiyle ihracatçının zararının tazmin edilmesiyle ilgili sıkıntı yaşadıklarını söyledi.

Kileci, liman yangınında zarar gören ürünler arasında hem ithal edilmiş ham maddeler hem de ihracatı yapılacak ürünler olduğunu ifade ederek, şöyle konuştu: “İskenderun Limanı hasar gören ürünlerimizin tanzim edilmesi gerekiyor. Oradaki ürünleri limana teslim ettikten sonra tamamen liman sorumluluğundadır.

Sigorta, liman sahasına girene kadardır. Liman sahasındaki her türlü ürün limanın sorumluluğundadır. Liman işletmeciliği bunu mücbir sebebe dayandırarak ödemiyor. Liman işletmecisinin bir an önce ihracatçının zararını karşılaması gerekiyor.”

İskenderun’daki fabrikalarda üretime başlandı

Türkiye’nin demir çelik üretiminin önemli kısmının gerçekleştiği Hatay’ın İskenderun ilçesindeki fabrikalarda, deprem nedeniyle verilen aranın ardından yeniden üretime başlandı. İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Sanem Akpınar, Organize Sanayi Bölgesi’ndeki bütün fabrikaların, hasar durumunu tespit etmek için üretimi durdurduğunu belirtti.

Akpınar, fabrikaların gerekli kontrollerini yapıp, eksikliklerini gidermesinin ardından üretimin yeniden başladığını ifade ederek, mart ayının sonuna doğru da tam kapasiteyle hizmet verileceğini söyledi. Ekinciler Demir Çelik Fabrikasında kalite kontrol ve iş güvenliği sorumlusu Ahmet Alnıaçık ise depremin ardından fabrikanın yeniden faaliyete geçmesi için kapsamlı kontrol yapıldığını söyledi.