Deprem ve sonrası: Felaketten ders çıkarmak

Kenan SERTALP

Milyonlarca insanın hayatı mahvoldu, ekonomik göstergeler kırıma uğradı, demografik yapı bozuldu, sosyal hayat yok oldu. İnsanlar kadınlar çocuklar aç kaldı, evsiz kaldı, pijamalarıyla soğukta enkazın altında kaldı…

O gün, ertesi gün, daha ertesi gün. Kurtarma çalışmalarını yürüten ekipler yardım çığlıklarını duyduklarının kaçta kaçına cevap verebildi? Belki duymadığı, duyamadığı çok şey hafızalarda kaldı. Elbette bunlar unutulmayacak, bizatihi enkazın altında yaşayanların anlatacak hikayeleri, söyleyecek sözleri var. Bölgede kime yüzünüzü çevirseniz tam “bir dokun bin ah işit” hali hakim.

Bu felaketten ders çıkarmak, geleceğe yönelik planlar yapmak gerekiyor. Şehrini terk etmemiş, belki de imkansızlıktan ötürü terk edememiş insanların hayatına dokunmak gerekiyor. Benim yaptığım, bugün gördüğüm manzarayı resmetmek, yaşanan felaketin arkasından geride kalanların fotoğrafını çekmek oldu.

Nurdağı’nda Hassa’da ve Antakya’da depremden sonra kalanların hayat seviyesinin iyileştirilmesi, yardımların dağıtımının sağlıklı bir organizasyonla gerçekleştirilmesi, tabii önce çadır ve sonra konteyner kentlerin kurularak insanların barınmasını sağlanması, günlük yemek ihtiyaçlarının belli kanallarla verilmesi ve enkazın kaldırılmasının koordinasyonunu yapan isimlerle görüşmek oldu.

Koordinatörlük sistemi

Depremin ilk saatlerinde valilerin ve büyükşehir belediye başkanlarının bölgedeki il ve ilçelerde görevlendirilmesi çok isabetli bir karar olmuş. Deprem bölgesindeki valilerin ve belediye başkanlarının hem kendileri hem de personeli depremzede iken o psikolojiyle iş üretmek, onlarla en kaz kaldırma ve hayat kurtarma çabasına destek vermek gerçekten mümkün değildi.

Koordinatör valiler ilk gün bulundukları illerden harekete geçerek görevlendirdikleri deprem bölgesine geldiler ve yanlarında geldikleri şehirlerden personel getirdiler.

İnsanlara önce sıcak bir çorba, bir çadır ve bir konteyner için altyapı hizmetlerinin oluşturulmasına el attılar. Geldikleri bölgelerdeki STK’lardan, iş insanlarından yardımları koordine ettiler. Gerektiğinde özel ilişkilerini ortaya koyarak yardımların görev yaptıkları deprem bölgesine akmasını sağladılar.

Nurdağı

Her 10 kişiden birinin hayatını kaybettiği Nurdağı’nda deprem sonrası düzenlemeleri inceledik. Deprem sonrasında tek tutuklanan belediye başkanı da Nurdağı Belediye Başkanı Ökkeş Kavak oldu.

Depremin ilk günlerinde Bursa Valisi Yakup Canbolat ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş’ın koordinasyonu sağladığı Nurdağı’nda şu anda Şırnak valisi Osman Bilgin koordinatör olarak görev yapıyor.

Kendisinden yardımların dağıtılması, çadır ve konteyner adetleri psikososyal destekler, yeni yerleşim planları ve asayiş konularında bilgi aldık. Depremin ilk günündeki müdahaleleri bilemiyorum ama Şırnak Valisi’nden aldığımız bilgiler Nurdağı’nda konuya hakim olunduğu yardım dağıtımlarının düzenli yapıldığı yönünde.

Hatta getir sistemi ile ihtiyacı olan depremzedelerin barındırdıkları çadır ve konteynerlere ihtiyaçların motosikletlerle teslim edildiğini öğrendik. Hassa’da ise Koordinatör Yozgat Valisi Ziya Polat ile buluştuk, enkazların ve taşındığı döküm alanının 24 saat güvenlik güçlerince korunduğunu öğrendik.

Ah Antakya

Hatay, özellikle Antakya ilçesi tamamen yıkıma uğramış. Kentin merkezi olan Antakya ilçesinde altyapı üstyapı tamamen yok olmuş. Şu anda Bursa Büyükşehir Belediyesi, Başkan Alinur Aktaş’ın yönetiminde 400 personeli ve 190 aracı ile Antakya’da hizmet veriyor. Hatay’daki operasyon merkezini ziyaret ederek çalışmalar hakkında bilgi aldık.

Antakya Belediye Başkanı İzzettin Yılmaz ile buluştuk, kentte henüz kaldırılamayan enkazlarla ilgili bilgiler aldık. Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş ile gelen yardımların toplanarak santralize edildiği depoları ziyaret ettik.

Bursalı personelin çalıştığı depolardan her gün 200’ün üzerinde kamyonun bölgelere sevk ediliyor. Konteyner ve çadır kentleri de gezdik, depremzedelerle görüştük. Yeni konteyner kentlerin altyapı çalışmalarını inceledik. Başkan Aktaş’a Büyükşehir’in ne kadar harcama yaptığını sordum. “Şu ana kadar 90 milyon liralık bir harcama yapıldığını, süren projelerle 150 milyon liraya çıkmasını da beklediklerini” ifade etti.

Farklı illerden deprem bölgesine görevlendirmelerin, vali ve başkanların geldikleri kentlere de büyük katkısı olacağını düşünüyorum. Depremin acı gerçeğini ve faturasını gören kent yöneticilerinin kendi şehirlerinde akut tedbirlerden başlayarak deprem ajandalarını oluşturacaklarına inanıyorum.