10 ilin yeniden inşası için ön çalışmalar başladı. Bakanlıklar yeterli malzeme olup olmadığına dair durum yoklaması yaparken, Türkiye demir-çelik ve çimento sektörünün temsilcileri ‘Kapasitemiz yeterli’ cevabını verdi.
Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Depremlerle yıkılan 10 ilin yeniden inşası için atılan adımlar hızlanıyor. İnşaatların tamamlanması için malzeme tedarikinde sıkıntı olup olmayacağı yönünde durum yoklaması yapılırken, demir çelik ve çimento üreticilerinden ‘yeterli kapasitemiz var’ açıklaması geldi. Türkiye Çimento Sanayicileri Birliği (Türkçimento) Başkanı Fatih Yücelik, bölgede yapımına başlanacak konutlar için sektörün kapasitesinin yeterli olduğunu belirterek, “İhtiyacın 10 milyon ton çimento olacağını öngörüyoruz. Bölgede bunun üzerinde kapasite var, çimento sıkıntısı yaşanmaz” dedi.
Depremzedelere yönelik konutların inşasına başlanacağına dikkati çeken Yücelik, “Deprem bölgesindeki ve o bölge yakınındaki çimento fabrikalarımız, burada ihtiyaç duyulan çimentonun tamamını karşılayabilecek kapasite ve güçte. İnşallah herhangi bir sorun yaşanmayacaktır. Bölgedeki konutların bir yıl gibi kısa süre tamamlanması öngörülüyor” diye konuştu.
Deprem bölgesinde 7-8 civarında çimento fabrikası olduğu bilgisini veren Yücelik, şunları söyledi: “Bunların birkaç tanesi kapasite olarak çok büyük fabrikalar. Normal standardın iki katı büyüklüğündeler. Bizzat Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Adana’da fabrikalar var. Yakın illerde de Mersin, Kayseri ve Elazığ’da fabrikalar bulunuyor. ‘Ne yapabiliriz, yetişir mi?’ diye hesapladık. Çimento fabrikaları 3 vardiya yani 24 saat çalışıyor. Türkiye genelinde 50 civarında, bölgenin çevre illeriyle birlikte de 15 çimento fabrikası bulunuyor.”
Demirde 5 katını karşılayacak kapasite
Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği (TDÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan ise, Bakanlar Kurulu toplantısında deprem bölgesinde tahrip olan binaların yenilenmesi için ihtiyaç duyulan yaklaşık 4 milyon ton inşaat demirinin 4 ay içinde yurt içinden tedarik edilip edilmeyeceği konusunun gündeme geldiğini söyledi.
Türk demir-çelik sektörünün bu miktarda ihtiyacı rahatlıkla karşılayabileceğini dile getiren Yayan, “4 ayda 4 milyon ton inşaat demiri ihtiyacını karşılayacak kapasite olup olmadığı soruldu, sektörümüzün kapasitesi bunu fazlasıyla karşılayabilecek durumda. 20 milyon tonun üzerinde üretim kapasitemiz var” dedi.
Yayan, Bakanlıktan talep geldiği anda bütün üye şirketlerin ihtiyacı karşılamak için adım atacağını kaydetti. Deprem bölgesinde 7 adet demir-çelik üretim tesisi bulunuyor. Sektörün önemli bir kapasitesini barındıran İSDEMİR geçici bir süreliğine üretimini durdurdu. Veysel Yayan’ın verdiği bilgiye göre, bölgede yer alan Tosyalı, Ekinciler, Yazıcı, MMK Metalurji, Koç Metalurji gibi tesislerinde ciddi bir hasar bulunmuyor.
“Bu dönemde fiyatlar artmayacak”
Bu tesislerde deneme üretimlerine başlandığını ve personelin durumuna göre kademeli olarak kapasite artırılacağını belirten Yayan, “İSDEMİR, entegre bir tesis olduğu için üretime dönmesi biraz gecikecek. Bu da toplamda sektörün kapasitesini 1-1.5 ay olumsuz etkileyecek ama diğer kuruluşlarımız bu açığı kapatmak için kapasite kullanım oranlarını artıracaklar” diye konuştu.
Bölgenin yeniden inşasında gelecek taleplerde döviz cinsinden fiyat sabitleme noktasında netleşen bir durum olmadığını söyleyen Yayan, uzun zamandır maliyetler konusunda sıkıntı yaşayan sektörde indirimi ‘çok olası bir durum değil’ olarak yorumladı.
Kamuoyunda demir fiyatlarının arttığı yönünde çıkan haberleri ‘fırsatçıların’ yarattığını söyleyen Yayan, bu dönemde fiyat artışı yapılmayacağını, devletin depremle ilgili özel uygulamaları olursa bunun fiyatlara indirim olarak yansıtılacağını belirtti.
Fatih Yücelik, çimento ücretlerinin tamamen maliyetlerle alakalı olduğuna işaret ederek, “Biz büyük bir hassasiyetle çalışıyoruz. Temin ettiğimiz yardımlarda bile fiyat artışı görürsek hemen Ticaret Bakanlığına iletiyoruz. Sektöre ihtiyaç varken ‘talep arttı’ diye kimse böyle bir fiyat artışına gitmez. Firmalarımız her evi kendi evi gibi düşünüp hassasiyetle hareket ediyor ve etmeye de devam edeceğiz. Ülke bizim, bu topraklar bizim. Çimento tedariki noktasında herkes müsterih olsun” dedi.
Limanlardaki sıkıntı ihracatı etkiliyor
Demir-çelik sektörü Türkiye’nin ihracatta eli güçlü alanlarından biri. 2022 yılı verilerine göre, ülke ihracatına yüzde 15.7’lik katkı sağlayan sektör, 7 milyar 817 milyon dolarlık bir rakama imza attı. Bölgede faaliyet gösteren demir üreticilerinin sektör ihracatındaki payı ise 32. “Bu durumda önceden alınan ihracat siparişleri ne olacak?” sorumuzu yanıtlayan TDÇÜD Genel Sekreteri Veysel Yayan, “Bölgedeki kuruluşlarımız açısından, limanlarda ve diğer altyapılarda yaşanan sıkıntılar sebebiyle mücbir sebepten yararlanma gibi bir durum söz konu olacak. Limanlardaki sıkıntıların acilen giderilip tüm ihracatçılarımızın ihracat yapar duruma gelmesi gerekiyor” diye konuştu.