Britanyalı bakan: Markette sebze bulamayan şalgam yesin, gıdaya parası yetmeyen daha çok çalışsın

Britanya’da enflasyon üst üste 3 aydır düşme eğilimine girmesine rağmen ocak ayında hala çift hanede ve son 40 yılın rekoruna yakın düzeyde seyrederken, aralık ayında gıda fiyatları son 45 yılın en sert artışını gördü.

Bağımsız Gıda Yardımı Ağı (IFAN) araştırmasına göre emekliler, öğretmenler ve Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) çalışanları dahil rekor sayıda insan, gıda bankalarına bağımlı hale gelmiş durumda. Araştırmaya katılan gıda bankalarının yaklaşık yüzde 90’ı, 2021 ile karşılaştırıldığında Aralık 2022 ve Ocak 2023’te talebin ‘sürekli arttığını’ bildirdi. Gıda bankası işleten kuruluşlar, talep daha da artarsa ya desteği azaltmak ya da hane halkını geri çevirmek zorunda kalacaklarını belirtti.

Hayat pahalılığı krizinin üstüne pandemide başlayan tedarik krizi de dirilirken, parası yeten de temel gıda maddelerine erişmekte zorlanır halde. Hal böyleyken Rishi Sunak başbakanlığındaki Muhafazakar Parti hükümetinin Çevre, Gıda ve Köy İşleri Bakanı Therese Coffey Britanyalılara yerli ürünleri yemelerini tavsiye etti. Hızını alamayan Coffey, artan gıda fiyatlarını karşılayamayanların daha uzun süre çalışması ya da becerilerini geliştirip daha iyi maaşlı bir işe geçmesini önerdi.

‘Yerli malı ürünlerin kıymetini bilin’

Bu kez de İspanya ve Kuzey Afrika’daki aşırı hava koşulları nedeniyle Britanya’daki marketlerde sebze meyve krizi yaşanırken, domates ve salatalık rafları boş kaldı, diğer sebze meyvelere de müşteri başına üç adet kotası getirildi. Bu manzara karşısında Avam Kamarası’nda sorulara yanıt veren Çevre Bakanı, ‘yerli malı ürünlerin kıymetini bilmesi gerektiğini’ söyledi.

‘Marul, domates, hıyar düşüneceğinize’

Tüketicilerin 4 mevsim boyunca her türlü sebze meyve içinden tercih yapma talebini dünya çapındaki üreticilerle Britanya’daki marketlerin karşılamak için uğraştığından söz eden Coffey, kapitalizm ve neoliberalizmin beşiği ülkenin yurttaşlarına şalgam gibi mevsimin kendine özgü sebze meyveleriyle beslenmelerini tavsiye ederek “Birçok insanın şu anda marul, domates ve benzerlerini düşünmek yerine şalgam yiyor olması lazım” dedi.

‘Pasta yesinler’e atıf

Bu sözler karşısında sosyal medyada alaycı tepkiler çığ olurken, Liberal Demokrat Parti lideri Sir Ed Davey, 18. yüzyıl Fransız kraliçesi Marie Antionette’in ekmek kıtlığına “Pasta yesinler” diyerek yanıt verdiği iddiasına atıfta bulunarak, bakanı “Bırakın şalgam yesinler” stratejisi dayatmakla suçladı.

Başbakanlık: Neyi alın neyi almayın demiyoruz

Bunun üzerine başbakanlıktan “Bakan sadece burada, Britanya’da yetiştirdiğimiz ürünleri kutlamanın önemini ortaya koyuyordu” açıklaması geldi. Başbakanlık Sözcüsü, “İnsanların hangi gıda ürünlerini almaları ya da almamaları gerektiğini söylemenin bizim görevimiz olduğuna inanmıyoruz” diye ekledi.

‘Gıda bankalarında erzaklar tükeniyor’ uyarısına yanıt

Ancak meselenin boyutları şalgamı aştı. Anamuhalefetteki İşçi Partili milletvekili Rachael Maskell, York seçim bölgesindeki gıda bankalarının erzaklarının tükendiğini belirterek ‘hükümetin kimsenin gıdasız kalmamasını sağlamak için ne yaptığını’ sordu. Coffey, enflasyonun şu sıra gerçekten zorladığını, insanların 842 milyon sterlinlik Hanehalkı Destek Fonu’na erişebileceğini söyleyerek şöyle devam etti:

“İnsanların gelirlerini artırmalarının en iyi yollarından birinin, halihazırda çalışmıyorlarsa işe girmelerinin yanısıra daha fazla saat çalışmaları veya daha yüksek gelir elde etmek için vasıflarını geliştirmeleri olduğunu biliyoruz.”

‘Suçu yoksullara atması şoke edici’

Meclis oturumunun ardından gazetecilere konuşan Maskell, “Çevre Bakanı’nın, gıda yoksulluğunun suçunu, düşük ücret aldıkları ve yoksul oldukları için insanlara atması ve onlardan masaya yiyecek koymak için daha fazla çalışmalarını beklemesi şoke edici” dedi.

Anamuhalefet vekili, “Hükümetinin ihtiyacı olan aileleri ekmek kabuğu için daha fazla çalıştırmak yerine desteklemesinin zamanı geldi” diye çıkıştı.

‘İşçi sınıfından kopuklar’

İşçi Partisi milletvekili Nadia Whittome da bakanın sözlerinin ‘hükümetin işçi sınıfından insanlardan tamamen kopuk olduğunu’ gösterdiğini söyledi.

Makarnanın fiyatı ikiye katlandı

Dün Çevre Bakanı’ndan aç kalmamak içim şalgam yenmesi ve daha uzun saatler boyunca çalışılması nasihatı dinleyen Britanya halkı, bugüne makarna fiyatlarının ikiye katlandığı haberiyle uyandı.

500 gr standart makarna paketinin iki yıl önce 50 peniyken artık 95 peni olduğunu duyuran kamusal yayın kuruluşu BBC, günlük temel ihtiyaçlar olan 15 maddeden oluşan küçük bir alışveriş sepetinin 2021’de 15.79 sterline mal olurken iki yılda 5.34 sterlin artış göstererek 2023’te 21.13 sterline çıktığını hesapladı.