Anadolu’ya genç beyin göçü kalkınmada devrim yaratır

Özlem ERMİŞ BEYHAN

Karaman, Urfa, Mardin, Adana, Gaziantep… Anadolu’nun potansiyeli çok yüksek birçok ilinde üniversiteler, sanayi ve Organize Sanayi Bölgeleri ile entegre biçimde teknoloji geliştiriyor. Ücretsiz konut gibi teşviklerle büyük şehirlerden bu illere göçen genç beyinler, online çalışmanın da avantajı ile Anadolu’da teknoloji ekosistemini ateşliyor…

Geliştirilen teknoloji hem ülkemizin sanayisine hem de ihracata güç veriyor. “Kurtuluş Savaşı’ndaki ruhla Türkiye’nin yeni bir kalkınma devrimine ihtiyacı var” diyen Prof. Işın Çelebi’nin Türkiye hayali işte bu…

Temel mesele istikrar

“Türkiye’nin iki önemli kaynağı var: Su ve insan gücü. Bu iki gücü çok iyi kullanmak gerek” diyen Prof. Dr. Çelebi şöyle devam etti: “Temel mesele istikrar. Bugün ekonomiye baktığınızda belirsizlik var, güvensizlik var. Yatırım yapmak isteyen insanlar güven istiyor. Anadolu’da yatırım kararı almak isteyen iş insanları şu anda bir karar almakta zorlanıyor. Ben Anadolu’yu çok yakından tanıyan, dolaşan, birçok üretici eli, sanayici ile temas eden biriyim. Tarımda örneğin müthiş bir gelecek endişesi var. Dünya fiyatları arttı, mazot, gübre ilaç fiyatları çok arttı. Anadolu sanayicisi ve işadamı, istikrar istiyor. Türkiye’nin disiplinli bir iktisat politikasına ihtiyaç duyduğunu düşünüyorum. Kamunun mutlaka ekonomide etkinliği olmalı ama kamunun etkinliği denetimde olmalı. Parlamentonun denetim yetkisi olmalı, kuvvetler ayrılığı prensibi içinde yasama yürütme yargı birbirini denetler şekilde çalışmalı. Hukuk o yüzden çok önemli. Sistem bütünlüğü ihtiyacı var Türkiye’nin.”

Gençlere teşvik verilmeli

“Türkiye’nin yeni bir kalkınma hamlesi için genç beyinleri Türkiye’de tutması gerek. Gençlere Anadolu’da ücretsiz konut vermek gibi çeşitli teşvikler getirerek Anadolu’ya beyin göçünü tetiklemek gerek. Büyük kentlerde biriken genç nüfusu memleketine getirebilmek için teşvikler sağlanmalı. Online sistemle çalışılabiliyor artık. Girişimci gücü kullanılmalı. Örneğin Karaman son derece etkili bir kent. Dışarıdan 5 bin işçi çalıştırıyor. Gıda sanayiine dair çok önemli yatırımlar var. Kayseri, Karaman, Konya, Diyarbakır, Gaziantep, Urfa, Mardin… Müthiş gelişme potansiyeli olan şehirler bunlar. 200’den fazla üniversitemiz var. Buraları üreten, Ar-Ge yapan, projeler geliştiren üniversiteler haline getirmek lazım. Üniversiteleri Anadolu sanayisi ile iç içe geçirmek gerek. OSB’lerin içinde teknoloji merkezlerini geliştirmeli. Girişimci gücüne yer vermek gerek. Gençler aileleri ile örneğin Karaman’a yerleşecek, orada OSB’de yeni teknoloji geliştirecek, üniversitede ders verecek. Mustafa Kemal’in Kurtuluş Savaşı’nda yarattığı gibi bir heyecana ihtiyacı var ülkenin.”

Ülkeyi gençlere hazırlamak

“Bütün Türkiye seçimi bekliyor. 6.4 milyon genç yeni olarak oy kullanacak. Bunlar Türkiye’nin geleceğinde Avrupa ile rekabet etmek istiyorlar. Altyapıyı ülke olarak bu genç nüfus için hazırlamamız gerek.”

Asgari ücret 10 bin TL olacak

Prof. Çelebi, asgari ücrette mart ayında bir artış daha bekliyor. “Tahminime göre Mart’ta 10 bin TL seviyesine çıkarılacak” diyen Prof. Dr. Çelebi şöyle devam etti: “GSMH’den dar gelirlilerin aldığı pay yüzde 34’tü. Bu oran yüzde 25’e düştü. İnanılmaz bir gelir gerilemesi var. Bu toplumun huzurunu da tehlikeye atıyor.”

Enflasyonla daha fazla gidemeyiz

“Türkiye’nin seçim sonrasında enflasyonla çok disiplinli bir politikayla mücadeleye girmesi gerek. Türkiye enflasyonla çok fazla gidemez. Rakamları indirdiğiniz zaman hayat pahalılığı sorununu çözemiyorsunuz. Çözüm; hep hastalık kalacak, parça parça kararlar alınacak şekilde aranıyor.”

Liralaşma politikası sürer mi?

“Seçime kadar olan süreç büyük bir belirsizlik içeriyor. Gördüğüm kadarıyla herkes bu belirsizliğin ne olacağını konuşuyor. Acaba liralaşma politikası daha ne kadar devam eder? Kurları sabitleyip daha ne kadar gidilebilir? İthalatı teşvik edip ihracatı cezalandıran bir sistem ne kadar üretecek? Beyin göçü ne olacak?”

2024 sonuna kadar sürer…

Prof. Dr. Işın Çelebi, seçimler sonrasında tüm Türkiye’yi zorlu bir dönem beklediğini düşünüyor. Şöyle anlattı: “Seçimden sonraki aylar 2023 yılını toparlamaya yetmez. 2024 sonuna kadar uğraşmak lazım. Seçim sonucu ne olursa olsun bir istikrar programı uygulamak gerekecek. Bütçede gelir gider dengesi kalmadı, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70’in altına indi.”

Temel meselemiz döviz gemi ters istikamette gidiyor

“Türkiye’nin ihracatla büyüme modeli doğru bir model. Türkiye’nin çok temel meselesi döviz. Dövizi yeterince temin edemiyorsanız, döviz kazandırıcı hizmetlerin kapılarını açmıyorsanız, tam tersine bunların yolunu kapatıyorsanız büyük sıkıntı yaratıyorsunuz demektir. İhracata dayalı büyüme modeli uluslararası ticarete uyum anlamına geliyor. Bu, rekabet gücünü ve verimliliği artırmak demek. Teknolojiyi ve verimliliği artırmak önemli. Teknolojinin üretimimizde payı yüzde 3’lerde bugün, bunu yüzde 15’e çıkarmak gerek. Gemide hep beraber koşuyoruz ama gemi ters istikamete gidiyor.”

Özel kur talebini yanlış buluyorum

“Özel kur taleplerini yanlış buluyorum. Kur masada belirlenmez, piyasada belirlenir. Piyasalarda kendi işleyişi içinde çözüm bulması gerekir. Kur korumalı mevduat kitlendi, yeniden cazip hale getirmek için faiz üst sınırı kaldırıldı. Bana göre günlük kararlar alınarak götürülmeye çalışılıyor.”